11 kwietnia to ważny dzień dla historii ziemi dobrzyńskiej, w tym Rypina.
Pierwszy Rypin zapisał się licznymi wzmiankami w źródłach pisanych, w tym po raz pierwszy w tzw. falsyfikacie mogileńskim z dnia 11 kwietnia 1065 roku.
Dokument ten jest niewątpliwym falsyfikatem, sporządzonym przez benedyktynów z Mogilna, którzy korzystali z różnych źródeł pochodzących z XI, XII i XIII wieku. Klasztor benedyktynów w Mogilnie otrzymał rzekomo wówczas, fundację m.in. dziewiątej części dochodów książęcych z 19 grodów na Mazowszu, wśród których wymieniony jest także Rypin (Ripyn). Dokument falsyfikat zawierać jednak może, szereg prawdziwych informacji z połowy XI wieku. Dla nas archeologów, historyków, muzealników 11 kwietnia jest symboliczną datą, kiedy staramy się wskrzeszać pamięć o pierwszym Rypinie, dziś położonym w miejscowościach Starorypin Prywatny i Starorypin Rządowy. W zadaniu tym pomaga archeologia. Szczególnie istotne dla badań nad historią i kulturą wczesnośredniowiecznego Rypina jest odkrycie nekropolii z tego okresu. Niewykluczone, że wraz z interdyscyplinarnym zespołem badaliśmy groby, kości budowniczych pierwszego rypińskiego grodu. W wyniku badań wykopaliskowych (do 2022 roku) oraz przeprowadzonej analizy anatomiczno-antropologicznej zarejestrowano 52 groby oraz 29 obiektów zaliczanych do skupisk kości. W obrębie grobów wyodrębniono 68 osobników, natomiast w grupie kości luźnych wydzielono 29 osobników.
Mamy nadzieję, że dzięki dalszej życzliwości Władz, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu, potencjalnych sponsorów, możliwe będzie kontynuowanie badań archeologicznych na ziemi dobrzyńskiej. Przeszłość tego regionu jest fascynująca i może stać się źródłem inspiracji. Wymaga lepszego rozpoznania, dalszych badań i ochrony.
Jadwiga Lewandowska